۱۳ فروردین ،جشن سیزده بدر

جشن سیزده بدر درون 13 فروردین «روز طبیعت»

سیزده‌ بدر، نقاشی سیزده بدر کودک سیزدهمـین روز فروردین ماه و از جشن‌های نوروزی است. نقاشی سیزده بدر کودک درون تقویم‌های رسمـی ایران این روز ، روز طبیعت نامگذاری شده‌است و از تعطیلات رسمـی است. نقاشی سیزده بدر کودک برخی بر این باورند درون این روز حتما برای راندن نحسی از خانـه بیرون روند و نحسی را درون طبیعت بـه در کنند.

سیزده بدر درون تاریخ ایران باستان:

همانگونـه کـه پیشینـه ی جشن نوروز را از زمان جمشید مـی دانند درباره ی سیزده بـه در «سیزده بدر» هم روایت هست که :

«… جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز را درون صحرای سبز و خرم خیمـه و خرگاه بر پا مـیکند و بارعام مـیدهد و چندین سال متوالی این کار را انجام مـیدهد کـه در نتیجه این مراسم درون ایران زمـین بـه صورت سنت و آیین درمـی آید و ایرانیـان از آن بعد سیزده بدر را بیرون از خانـه درون کنار چشمـه سارها و دامن طبیعت برگزار مـی کنند …»

اما به منظور بررسی دیرینگی جشن سیزده بدر از روی منابع مکتوب، تمامـی منابع مربوط بـه دوران قاجار مـی باشند و گزارش بـه برگزاری سیزده بـه در درون فروردین یـا صفر داده اند، از همـین رو برخی پژوهشگران پنداشته اند کـه این جشن بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد اما با دقت بیشتر درون مـی یـابیم کـه شواهدی به منظور دیرینگی این جشن وجود دارد.

تنوع و گوناگونی شیوه های برگزاری یک آیین، و دامنـه ی گسترش فراخ تر یک باور درون مـیان مردمان، بر پایـه ی قواعد مردم شناسی و فرهنگ عامـه، نشان دهنده ی دیرینگی عمده آن است.

همچنین مراسم مشابه ای کـه به موجب کتیبه های سومری و بابلی از آن آگاهی داریم، آیین های سال نو درون سومر با نام «زگموگ» و در بابل با نام «آکیتو» دوازده روز بـه درازا مـی کشیده و در روز سیزدهم جشنی درون آغوش طبیعت برگزار مـی شده. بدین ترتیب تصور مـیشود کـه سیزده بدر دارای سابقه ای دست کم چهار هزار ساله است.

شیوه های برگزاری و مراسم سیزده بدر

شیوه های برگزاری این جشن و همچنین مراسم و آداب این روز بسیـار متفاوت و گسترده مـی باشد کـه در اینجا بـه تفصیل نمـی توان بـه آنـها پرداخت، اما همانگونـه کـه مـیدانیم سیزدهم فروردین تیشتر روز مـی باشد و آغاز نیمسال دوم زراعی، و مردمان ایرانی به منظور نیـایش و گرامـیداشت

تیشتر، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک بـه کشتزارها و مزارع خود مـی رفتند و در زمـین تازه روییده و سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیـاهان صحرایی بـه شادی و ترانـه سرایی و پایکوبی مـی پرداختند و از گردآوری سبزه های صحرایی و پختن آش و خوراکی های ویژه غافل نمـی شدند.

بخشی دیگر از آیین های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل مـیدهند کـه به نوعی با تقدیر و سر نوشت درون پیوند است. به منظور مشابه فال گوش ایستادن ،فال گیری «به ویژه فال کوزه»، گره زدن سبزی و گشودن آن ،بخت گشایی «که درسمرقند و بخارا رایج است»و مشابه های پرشمار دیگر …

بازی های گروهی، ترانـه ها و های دسته جمعی، گردآوری گیـاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومـی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، هماوردجویی جوانان، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست کـه ریشـه درون باورها و فرهنگ اساطیری دارند.

از جمله شادی و خندیدن بـه معنی فروریختن اندیشـه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، بـه آب سپردن سبزه ی سفره ی نوروزی نشانـه ی هدیـه بـه ایزد آب «آناهیتا» و گره زدن علف به منظور شاهد قرار مادر طبیعت درون پیوند مـیان زن و مرد، ایجاد مسابقه های اسب دوانی کـه یـادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشک سالی است.

در متون كهن فارسی بـه بیرون شدن از خانـه ها و به صحرا رفتن درون روز سیزدهم فروردین اشاره ای نشده است. توجیـه دیگری كه به منظور مراسم نوروز شده این هست كه، روز سیزدهمِ سال نو گویـا درون دوران های كهن روز ویژه طلب باران بهاری به منظور كشتزار های نودمـیده بوده است.

روزهای ماه درون ایران قدیم نامـی ویژه داشت و هر یك متعلق بـه ایزدی بود و روز سیزدهم متعلق بـه ایزد تیر یـا «تیشتری» بود، كه ایزد باران است. به منظور این كه این ایزد پیروز باشد، لازم بود كه همـه مردمان درون نماز از او نام برند و او را بستایند و از او طلب باران كنند.

روز سیزدهم نوروز گویـا روز رسمـی همـه مردم به منظور طلب باران، به منظور همـه سرزمـین های ایران بوده هست و خوردن غذای روز درون دشت و صحرا نشانـه همان فدیـه بریـان هست كه درون اوستا آمده و افكندن سبزه های تازه دمـیده نوروزی بـه آب روان جویبارها تمثیلی است

از فدیـه بـه ایزد آب درون آناهیتا و ایزد باران و جویبارها «تیر». درون این روز مردم همـه بـه دشت و صحرا مـیروند و از بامداد که تا شامگاه بـه شادی و سرور مـیپردازند.

ناخجستگی شماره سیزده و روز سیزده

حادثه های بزرگ گیـهانی درون روزگاران كهن، بارها فلاكت و بلاهای بسیـار به منظور دنیـای خاكی ما پدید آورده اند. از این حادثه ها و بلایـا درون متون كهن نام شده است. درون برخی كتب مذهبی مانند اوستا، ودا، تورات، انجیل و كتاب های پهلوی و. . .

اشاره ای بـه این حادثه ها شده است. زمـین لرزه و سیل و طوفان بسیـار اتفاق افتاده ، اما همواره بدترین انـها درون خاطر مردمان پایدار مانده است.

یكی از حادثه های سهمگین گیـهانی كه ذكر آن درون تورات آمده ، درون روز سیزدهم سال نو مصری كه مانند جشن فروردین ایرانی بـه هنگام تعادل بهاری خورشید گرفته مـی شد بـه وقوع پیوسته و موجب مرگ عده زیـادی شده است. این روز مصادف با روز سیزدهم ماه ایرانی است.

در آن روز سیزدهم سال نو، گویـا ستاره ای دنباله دار درون فضای زمـین درخشیده هست به طوری كه درون افق ایران نیز آن را دیده اند. بر اثر برخورد این ستاره با زمـین ، آتشفشان ها آغاز آتشفشانی كرده اند و زمـین لرزه ای سهمگین روی داده هست و كاخ ها ویران گشته اند .

این حوادث، این اندیشـه را درون ذهن مردم پدیدار كرد كه هر چند هزار سال یك بار واقعه ای این چنینی رخ خواهد داد.

از همـین رو هست كه مردم بـه طور سنتی درون هر سال بـه هنگام روز سیزدهم فروردین منتظر واقعه ای سهمگین بوده اند، از این جهت خانمان خود را رها مـی كردند و در این روز زیر سقف و بام نمـی ماندند، که تا اگر زمـین لرزه ای رخ دهد درون امان بمانند.

رفته رفته روز سیزدهم سال و در پی آن شماره سیزده، رنگ نحوست گرفت و مردم درون همـه جای دنیـا از عدد سیزده پرهیز كردند اما امروز دیگر مدتهاست کـه پلاک خانـه ها و مغازه ها را بـه صورت 1+12نمـی‌نویسند و حتی برعدیده مـیشود کـه عدد سیزده به منظور برخی ها بـه جای نحوست ، خوش شانسی مـی آورد!

آیین‌های سیزده‌ بدر

این رویداد دارای آیین‌های ویژه‌ای هست که درون درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت بـه خود گرفته است. از آن جمله مـی‌توان آیین‌های زیر را برشمرد.

– گره زدن سبزه
– سبزه بـه رود سپردن
– خوردن کاهو و سکنجبین
– پختن غذا های متنوع بـه ویژه آش رشته

بررسی علف گره زدن

افسانـه ی آفرینش درون ایران باستان و موضوع نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایـاتی درباره ی «کیومرث» دارای اهمـیت زیـادی است، درون «اوستا» چندین بار از کیومرث سخن بـه مـیان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر نامـیده است.

گفته های «حمزه ی اصفهانی» درون کتاب «سِنی ملوک الارض و الانبیـاء» صفحه های 23 که تا 29 و گفته های «مسعودی» درون کتاب «مروج الذهب» جلد دوم صفحه های 110 و 111 و «بیرونی» درون کتاب «آثار الباقیـه» بر پایـه ی همان آگاهی هست که درون منبع پهلوی وجود دارد کـه :

«مَشیـه» و «مَشیـانـه» کـه و پسر دو قلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین به منظور نخستین بار درون دنیـا با هم ازدواج د. درون آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته نشده بود !

آن دو بـه وسیله ی گره زدن دو شاخه ی «موُرد»، پایـه ی ازدواج خود را بنا نـهادند و چون ایرانیـان باستان از این راز بـه خوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را بـه ویژه ان و پسران دم بخت انجام مـی دادند، امروزه نیز ان و پسران به منظور بستن پیمان زناشویی، نیت مـی کنند و علف گره مـی زنند.

این رسم از زمان «کیـانیـان» تقریبا فراموش شد و در زمان «هخاان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است.

منابع :

bartarinha.ir

fa.wikipedia.org

: نقاشی سیزده بدر کودک



[جشن سیزده بدر درون 13 فروردین (روز طبیعت) نقاشی سیزده بدر کودک]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 05 Jul 2018 17:31:00 +0000